✨Tứ tự do

Tứ tự do

phải|nhỏ|300x300px| Bản khắc bốn quyền tự do tại Đài tưởng niệm Franklin Delano Roosevelt ở [[Washington, D.C.|Washington, DC]] Tứ tự do là mục tiêu được Tổng thống Hoa Kỳ Franklin D. Roosevelt nêu rõ vào thứ Hai, ngày 6 tháng 1 năm 1941. Trong diễn thuyết được gọi là Diễn văn Tứ tự do (về lý thì là diễn thuyết Tình hình Liên Bang 1941), ông đề xuất bốn quyền tự do cơ bản mà người dân "ở khắp nơi trên thế giới" nên được hưởng:

Tự do ngôn luận

Tự do tín ngưỡng

Tự do khỏi nghèo khó

Tự do khỏi sợ hãi

Roosevelt có bài phát biểu đấy lúc 11 tháng trước thời điểm Nhật Bản tấn công bất ngờ vào lực lượng Hoa Kỳ ở Trân Châu Cảng, Hawaii và Philippines khiến Hoa Kỳ tuyên chiến với Nhật Bản vào ngày 8 tháng 12 năm 1941. Bài 'diễn văn Tình hình Liên bang' đấy phần lớn nói về an ninh quốc gia của Hoa Kỳ cùng với về mối đe dọa lên các nền dân chủ khác bởi chiến tranh thế giới đang diễn ra trên khắp các lục địa ở đông bán cầu. Trong diễn văn đấy, ông đã phá vỡ truyền thống 'chủ nghĩa không can thiệp' lâu đời của Hoa Kỳ. Ông vạch ra vai trò của Hoa Kỳ trong việc trợ giúp các đồng minh đã tham chiến.

Trong bối cảnh đó, ông đã tóm tắt các giá trị của nền dân chủ trước sự đồng thuận của lưỡng đảng về việc can dự quốc tế vào thời điểm đó. Một câu nói nổi tiếng trong bài phát biểu đấy đã đề cao các giá trị đó là: "Vì con người sống không chỉ nhờ cơm bánh, nên người ta chiến đấu không chỉ nhờ vũ khí thôi đâu." Trong nửa sau của bài phát biểu, ông liệt kê những lợi ích của dân chủ, bao gồm cơ hội kinh tế, việc làm, an sinh xã hội, và hứa hẹn "chăm sóc sức khỏe đầy đủ". Hai quyền tự do đầu tiên, ngôn luận và tôn giáo, được Tu chính án thứ nhất bảo vệ trong Hiến pháp Hoa Kỳ. Việc ông bao gồm luôn hai quyền tự do tiếp theo đã vượt xa các giá trị trong Hiến pháp truyền thống mà được Dự luật nhân quyền Hoa Kỳ bảo vệ. Khi đó Roosevelt tán thành quyền con người rộng mở hơn về an ninh kinh tế và đã tiên lượng ra cái sẽ được gọi là mẫu hình "an ninh nhân loại" trong nhiều thập kỷ sau trong khoa học xã hội và phát triển kinh tế. Ông cũng đưa vào cả quyền "tự do khỏi sợ hãi" chống lại sự gây hấn quốc gia, cùng với đó là mang quyền đó đến tân Liên hợp quốc mà khi ấy ông đang thiết lập.

Bối cảnh lịch sử

Trong những năm 1930, nhiều người Mỹ, vì cho rằng việc can dự vào Thế Chiến I là sai lầm, nên đã kiên quyết chống lại việc tiếp tục can thiệp vào tình hình của châu Âu. Với việc Đạo luật Trung lập được xác lập sau năm 1935, luật pháp Hoa Kỳ cấm buôn bán quân bị cho các quốc gia đang có chiến tranh và đặt hạn chế lên việc đi lại của các tàu chiến khi ấy.

Khi Thế Chiến II bắt đầu vào tháng 9 năm 1939, luật trung lập vẫn có hiệu lực và đảm bảo rằng Anh và Pháp không thể nhận được hỗ trợ thực chất nào. Với việc sửa đổi Đạo luật Trung lập vào năm 1939, Roosevelt đã áp dụng chính sách "thiếu điều chiến tranh" qua đó có thể chuyển tiếp tế và quân bị cho Đồng minh châu Âu, miễn là không tuyên chiến và không đem quân đi đánh. Vào tháng 12 năm 1940, châu Âu phần lớn rơi vào sự chi phối của Adolf Hitler và chế độ Đức Quốc Xã. Với việc Đức đánh bại Pháp vào tháng 6 năm 1940, chỉ còn lại Anh và Đế quốc hải ngoại của Anh một mình chống lại liên minh quân sự của Đức, Ý và Nhật Bản. Winston Churchill, lúc đó là Thủ tướng Anh, đã kêu gọi Roosevelt và Hoa Kỳ cung cấp quân bị cho họ để họ có thể tiếp tục tham chiến.

Hội chợ Thế giới New York 1939 đã khánh chúc Bốn quyền tự do – tôn giáo, ngôn luận, báo chí, và hội họp – và ủy thác cho Leo Friedlander sáng tác ra các bức điêu khắc đại diện cho chúng. Thị trưởng thành phố New York khi ấy là Fiorello La Guardia đã mô tả các bức tượng điêu khắc đấy là "trái tim của hội chợ". Sau đó Roosevelt tuyên bố "Bốn quyền tự do căn bản" của riêng mình rồi kêu gọi Walter Russell tạo ra Đài kỷ niệm Tứ tự do, đài này cuối cùng được hiến tặng tại Madison Square Garden ở Thành phố New York.

Tên của bốn quyền tự do của Roosevelt cũng xuất hiện trên mặt trái của AM-lira, tờ tiền Quân đội Đồng minh được Mỹ phát hành ở Ý trong Thế Chiến II, trên thực tế đó là 'tiền tệ chiếm đóng', được đảm bảo bằng đồng đô la Mỹ.

Tuyên bố

Bài diễn văn Tứ tự do được đưa ra vào ngày 6 tháng 1 năm 1941. Mong muốn của Roosevelt là đưa ra lý do tại sao Hoa Kỳ nên từ bỏ các chính sách biệt lập xuất hiện từ Thế Chiến I. Trong bài diễn thuyết, Roosevelt đã phê phán chủ nghĩa biệt lập, nói rằng:

Bản dịch tiếng Việt:

Bài diễn văn đấy trùng hợp với sự ra đời của Đạo luật Lend-Lease (cho vay, cho mướn), thúc đẩy kế hoạch của Roosevelt để trở thành "kho vũ khí của nền dân chủ" và hỗ trợ Đồng minh (chủ yếu là phe Anh) những tiếp tế cấp thiết. Thêm nữa, bài diễn văn đấy xác lập ra những thứ sẽ trở thành cơ sở ý thức hệ cho việc Mỹ tham gia vào Thế Chiến II, tất cả đều theo dàn ý dựa trên quyền lợi và tự do cá nhân vốn là dấu ấn của nền chính trị Mỹ.

Đối lập

Bài diễn văn Tứ tự do khi đó được người ta ngưỡng mộ, và các mục tiêu trong đó đã có ảnh hưởng đến chính trị hậu chiến. Tuy nhiên, vào năm 1941, bài diễn văn đã nhận được sự chỉ trích kịch liệt từ các phần tử phản chiến. Các nhà phê bình biện luận rằng Tứ tự do chỉ đơn giản là hiến chương cho Thỏa thuận mới của Roosevelt – cho những cải cách xã hội vốn đã tạo ra sự chia rẽ rõ rệt bên trong Quốc hội. Phe bảo thủ mà phản đối các chương trình xã hội và sự can thiệp gia tăng của chính phủ thì biện luận chống lại cái việc Roosevelt nỗ lực biện minh và miêu tả chiến tranh như điều cần thiết để bảo vệ các mục tiêu cao thượng.

Mặc dù các quyền tự do đấy đã trở thành khía cạnh hữu lực trong tư tưởng của người Mỹ về chiến tranh khi đấy, chúng chưa bao giờ là sự biện minh duy nhất cho chiến tranh. Các cuộc thăm dò và khảo sát do Văn phòng Thông tin Chiến tranh Hoa Kỳ (OWI) thực hiện thì lại hé lộ rằng "tự vệ", và báo thù cho vụ tấn công Trân Châu Cảng vẫn là những lý do phổ biến nhất cho chiến tranh.

Hạn chế

Trong một diễn thuyết trên radio năm 1942, Tổng thống Roosevelt tuyên bố Tứ tự do thể hiện "quyền của con người thuộc mọi tín điều và mọi chủng tộc, bất kể người ta sống ở đâu."

Vào ngày 19 tháng 2 năm 1942, Tổng thống Roosevelt bằng Sắc lệnh 9066 trao quyền việc câu lưu người Mỹ gốc Nhật và câu lưu người Mỹ gốc Ý, cho phép các chỉ huy quân sự địa phương chỉ định những "khu vực quân sự" nào là "vùng cấm vào", từ đó "bất kỳ hoặc tất cả mọi người đều có thể bị đuổi ra". Quyền lực này được dùng để tuyên bố rằng tất cả những người có dòng dõi Nhật Bản đều bị bài trừ khỏi toàn bộ vùng bờ biển Thái Bình Dương, bao gồm toàn bộ California và phần lớn Oregon, Washington, và Arizona, trừ những người trong các trại câu lưu. Đến năm 1946, Hoa Kỳ đã cầm giữ 120.000 người gốc Nhật Bản, trong đó có khoảng 80.000 người sinh ra ở Hoa Kỳ.

Liên Hiệp Quốc

Khái niệm Tứ tự do đấy đã làm nguồn cảm hứng cho Đệ nhất phu nhân Eleanor Roosevelt khi bà đảm nhận chủ trì soạn thảo Tuyên bố Nhân quyền của Liên hợp quốc, tức Nghị quyết 217A của Đại hội đồng Liên hợp quốc. Quả thực, bốn quyền tự do này đã được tường minh đưa vào lời mở đầu của Tuyên ngôn Thế giới về Nhân quyền như sau: "Xét rằng việc coi thường và khinh miệt nhân quyền đã đưa tới những hành động dã man làm phẫn nộ lương tâm nhân loại, và việc đạt tới một thế giới trong đó mọi người được tự do ngôn luận và tự do tín ngưỡng, được giải thoát khỏi sự sợ hãi và khốn cùng, được tuyên xưng là nguyện vọng cao cả nhất của con người."

Công viên Tứ tự do Franklin D. Roosevelt

Công viên Tứ tự do Franklin D. Roosevelt là một công viên được thiết kế bởi kiến trúc sư Louis Kahn cho điểm phía nam của Đảo Roosevelt. Công viên khánh chúc bài diễn văn nổi tiếng đấy, và văn bản từ bài diễn văn đấy được khắc trên một bức tường granit trong thiết kế gần đây nhất của công viên.

Giải thưởng

Viện Roosevelt có vinh danh những cá nhân xuất sắc đã chứng tỏ mình phụng hiến suốt đời cho các lý tưởng này. Bốn huy chương của Giải thưởng Tự do được trao tại các buổi lễ ở Hyde Park, New York và Middelburg, Hà Lan trong các năm luân phiên nhau. Các giải thưởng đấy được trao ra lần đầu tiên vào năm 1982 nhân kỷ niệm một trăm năm ngày sinh của Tổng thống Roosevelt cũng như kỷ niệm hai trăm năm quan hệ ngoại giao giữa Hoa Kỳ và Hà Lan.

Trong số những người đoạt giải có:

  • William Brennan
  • H.M. Juan Carlos của Tây Ban Nha
  • Jimmy Carter
  • Bill Clinton
  • Dalai Lama thứ 14
  • Mikhail Gorbachev
  • Averell Harriman
  • Václav Havel
  • H.R.H. Princess Juliana của Hà Lan
  • John F. Kennedy
  • Mike Mansfield
  • Paul Newman
  • Tip O'Neill
  • Shimon Peres
  • Coretta Scott King
  • Brent Scowcroft
  • Harry S. Truman
  • Liv Ullmann
  • Elie Wiesel
  • Joanne Woodward

Trong văn hóa đại chúng

  • Cuốn tiểu thuyết Four Freedoms (2009) của John Crowley phần lớn dựa trên các chủ đề trong bài diễn văn của Roosevelt.
  • FDR đã ủy nhiệm cho nhà điêu khắc Walter Russell thiết kế một đài kỷ niệm để tưởng nhớ người anh hùng đầu tiên của cuộc chiến. Đài kỷ niệm Tứ tự do được tạo ra vào năm 1941 và hiến tặng tại Madison Square Garden, ở Thành phố New York, vào năm 1943.
  • Nghệ sĩ Kindred McLeary đã vẽ America the Mighty (1941), còn được gọi là Defense of Human Freedom, trong Tòa nhà Harry S. Truman của Bộ Ngoại giao.
  • Nghệ sĩ Hugo Ballin đã vẽ tranh tường Tứ tự do (1942) trong Phòng hội đồng của Tòa thị chính thành phố Burbank, California.
  • Họa sĩ tranh tường Michael Lenson (1903–1972) ở New Jersey đã vẽ tranh tường Tứ tự do (1943) cho trường học Fourteen Street ở Newark, New Jersey.
  • Họa sĩ tranh tường Anton Refregier đã vẽ các bức tranh tường Lịch sử San Francisco (hoàn thành năm 1948) tại Rincon Center ở San Francisco, California; bức thứ 27 mô tả bốn quyền tự do đấy.
  • Nghệ sĩ Mildred Nungester Wolfe đã vẽ tranh tường Tứ tự do bốn bức (hoàn thành năm 1959) mô tả bốn quyền tự do đấy cho một cửa hàng đồng quê ở Richton, Mississippi. Các bức tranh đó hiện được treo trong Bảo tàng Nghệ thuật Mississippi.
  • Allyn Cox đã vẽ bốn bức tranh tường Tứ tự do (hoàn thành năm 1982) treo trong Đại sảnh Thử nghiệm ở Hạ viện Hoa Kỳ; mỗi bức trong số bốn bức đấy mô tả các nhân vật ngụ ngôn đại diện cho bốn quyền tự do.
  • Kể từ năm 1986, địa điểm Four Freedoms Plaza giả tưởng đóng vai trò là trụ sở chính cho nhóm siêu anh hùng Fantastic Four của Marvel Comics.
  • Vào đầu những năm 1990, nghệ sĩ David McDonald đã tái hiện các bức tranh Tứ tự do của Rockwell làm bốn bức tranh tường lớn ở bên cạnh một tòa nhà tạp hóa cũ ở downtown Silverton, Oregon.
  • Năm 2008, bảo tàng Wolfsonian của Đại học Quốc tế Florida đã đăng cai triển lãm Tư tưởng về Dân chủ trưng bày các áp phích do 60 nghệ sĩ và nhà thiết kế đương đại hàng đầu tạo ra, được mời để tạo ra một thiết kế đồ họa mới có cảm hứng từ các áp phích Tứ tự do của họa sĩ minh họa người Mỹ Norman Rockwell.

Tranh vẽ của Norman Rockwell

Bài phát biểu của Roosevelt là nguồn cảm hứng cho bộ bốn bức tranh do Norman Rockwell vẽ nên.

Tranh vẽ

Các bức vẽ trong bộ tranh được gọi chung là Tứ tự do này đã được xuất bản trong bốn số liên tiếp của The Saturday Evening Post. Bốn bức tranh này sau đó đã được Bộ Ngân khố Hoa Kỳ trưng bày khắp nước Mỹ. Tập tin:"Freedom of Speech" - NARA - 513536.jpg|Tự do ngôn luận (Thứ Bảy, ngày 20 tháng 2 năm 1943) – từ series tranh Tứ tự do của Norman Rockwell Tập tin:"Freedom of Worship" - NARA - 513537.jpg|Tự do tín ngưỡng (Thứ Bảy, ngày 27 tháng 2 năm 1943) – từ series tranh Tứ tự do của Norman Rockwell Tập tin:"Freedom From Want" - NARA - 513539.jpg|Tự do khỏi nghèo khó (Thứ Bảy, ngày 6 tháng 3 năm 1943) – từ series tranh Tứ tự do của Norman Rockwell Tập tin:"Freedom from Fear" - NARA - 513538.jpg|Tự do khỏi sợ hãi (Thứ Bảy, ngày 13 tháng 3 năm 1943) – từ series tranh Tứ tự do của Norman Rockwell

Tiểu luận

Mỗi bức tranh đấy được xuất bản kèm với một bài tiểu luận về quyền "Tự do" nói riêng đó:

  • Tự do ngôn luận, của Booth Tarkington (ngày 20 tháng 2 năm 1943).
  • Tự do tín ngưỡng, của Will Durant (ngày 27 tháng 2 năm 1943).
  • Tự do khỏi nghèo khó, của Carlos Bulosan (ngày 6 tháng 3 năm 1943).
  • Tự do khỏi sợ hãi, của Stephen Vincent Benét (ngày 13 tháng 3 năm 1943; ngày Benét qua đời).

Tem bưu chính

Các bức vẽ Tứ tự do của Rockwell đã được Bưu chính Hoa Kỳ tái tạo dưới dạng tem thư vào năm 1943, vào năm 1946, và vào năm 1994 – kỷ niệm 100 năm ngày sinh của Rockwell.

👁️ 15 | ⌚2025-09-03 20:58:28.584
Mua hàng tại Shopee giảm thêm 30%
Thăm dò từ Thăm dò từ
**Thăm dò từ** (Magnetic Method) là một phương pháp của Địa vật lý, thực hiện đo từ trường Trái Đất để phân định ra phần _dị thường từ_, từ đó xác định phân bố mức
Đường cong từ nhiệt Đường cong từ nhiệt
Trong ngành từ học, **đường cong từ nhiệt** (tiếng Anh: _thermomagnetic curve_) là đường cong mô tả sự phụ thuộc nhiệt độ của độ từ hóa của các vật liệu từ. Đường cong này còn
Thuận từ Thuận từ
Mô hình về cấu trúc [[mômen lưỡng cực từ|mômen từ của chất thuận từ: hệ mômen từ của chất thuận từ được xem như các nam châm nhỏ, độc lập, không tương tác.]] **Thuận từ**
Điện toán lượng tử Điện toán lượng tử
**Điện toán lượng tử** là một trong các phương pháp xử lý thông tin tiến bộ trong tương lai. Theo đó người ta sẽ sử dụng những nguyên lý của cơ học lượng tử để
Kỹ Thuật Phân Tích Đầu Tư Chứng Khoán - Yuichiro Ichikawa (1980BOOKS HCM) Kỹ Thuật Phân Tích Đầu Tư Chứng Khoán - Yuichiro Ichikawa (1980BOOKS HCM)
Tác giả: Yuichiro Ichikawa Người dịch: Bo Virgo THÔNG TIN XUẤT BẢN: Kích thước khổ: 13x19 Số Trang: 332 Mã EAN: 8936066693974 NXB liên kết: NXB Công Thương Sách do Công ty 1980 BOOKS mua
Kỹ Thuật Phân Tích Đầu Tư Chứng Khoán Kỹ Thuật Phân Tích Đầu Tư Chứng Khoán
Kỹ Thuật Phân Tích Đầu Tư Chứng Khoán Cuốn sách là giáo trình thực chiến hàng đầu dành cho nhà đầu tư Việt Nam, phiên bản Việt hóa từ góc nhìn chuyên gia tài chính
Kĩ Thuật Phân Tích Đầu Tư Chứng Khoán Kĩ Thuật Phân Tích Đầu Tư Chứng Khoán
KỸ THUẬT PHÂN TÍCH ĐẦU TƯ CHỨNG KHOÁN Hiện nay, đang có rất nhiều người giữ những quan điểm hết sức sai lệch về đầu tư. Những quan điểm đó khiến những nhà đầu tư
Kỹ Thuật Phân Tích Đầu Tư Chứng Khoán Kỹ Thuật Phân Tích Đầu Tư Chứng Khoán
Kỹ Thuật Phân Tích Đầu Tư Chứng Khoán Hiện nay, đang có rất nhiều người giữ những quan điểm hết sức sai lệch về đầu tư. Những quan điểm đó khiến những nhà đầu tư
Combo 2 Cuốn Kinh Tế -Kinh Doanh Hay- Phương Pháp Đầu Tư Cổ Phiếu Tăng Trường + Kỹ Thuật Phân Tích Đầu Tư Chứng Khoán Combo 2 Cuốn Kinh Tế -Kinh Doanh Hay- Phương Pháp Đầu Tư Cổ Phiếu Tăng Trường + Kỹ Thuật Phân Tích Đầu Tư Chứng Khoán
Combo 2 Cuốn Kinh Tế -Kinh Doanh Hay- Phương Pháp Đầu Tư Cổ Phiếu Tăng Trường + Kỹ Thuật Phân Tích Đầu Tư Chứng Khoán 1/Phương Pháp Đầu Tư Cổ Phiếu Tăng Trường Đầu tư
Thuật ngữ pháp lý trong lĩnh vực thương mại và đầu tư - bản in 2024 Thuật ngữ pháp lý trong lĩnh vực thương mại và đầu tư - bản in 2024
Hiện nay, các doanh nghiệp nước ta đang đẩy mạnh hoạt động xúc tiến thương mại và đầu tư, phát triển thị trường và hội nhập quốc tế, đóng góp tích cực vào sự tăng
Thuật ngữ pháp lý trong lĩnh vực thương mại và đầu tư - bản in 2024 Thuật ngữ pháp lý trong lĩnh vực thương mại và đầu tư - bản in 2024
Hiện nay, các doanh nghiệp nước ta đang đẩy mạnh hoạt động xúc tiến thương mại và đầu tư, phát triển thị trường và hội nhập quốc tế, đóng góp tích cực vào sự tăng
Lịch sử Ấn Độ (1947–nay) Lịch sử Ấn Độ (1947–nay)
**Lịch sử Ấn Độ độc lập** bắt đầu khi Ấn Độ trở thành quốc gia độc lập trong Khối Thịnh vượng chung Anh vào ngày 15 tháng 8 năm 1947. Kể từ năm 1858, người
Người Do Thái Ashkenazi Người Do Thái Ashkenazi
nhỏ|Ông lão người do thái Ashkenazi **Người Do Thái Ashkenazi** ( ), hay còn gọi là **Ashkenazic Do Thái** trong tiếng Hebrew số nhiều có hậu tố _-im,_ **Ashkenazim** là một Cộng đồng người Do
Chủ nghĩa phục quốc Do Thái xét lại Chủ nghĩa phục quốc Do Thái xét lại
nhỏ|[[Ze'ev Jabotinsky]] **Chủ nghĩa phục quốc Do Thái xét lại** (tiếng Hebrew: ציונות רוויזיוניסטית) hay **Chủ nghĩa Zion xét lại** là một phong trào trong Chủ nghĩa phục quốc Do Thái do Ze'ev Jabotinsky khởi
Tượng Nữ thần Tự do Tượng Nữ thần Tự do
**Tượng Nữ thần Tự do** (; tên đầy đủ là **Nữ thần Tự do Soi sáng Thế giới**; ; ) là một tác phẩm điêu khắc bằng đồng theo phong cách tân cổ điển với
Từ trường Từ trường
Từ trường của một thanh [[nam châm hình trụ.]] **Từ trường** là môi trường năng lượng đặc biệt sinh ra quanh các điện tích chuyển động hoặc do sự biến thiên của điện trường hoặc
Thành Cát Tư Hãn Thành Cát Tư Hãn
**Thành Cát Tư Hãn** (; tên thật: **Temüjin**; phiên âm Hán-Việt: **Thiết Mộc Chân**; tháng 8 năm 1227) là người sáng lập và khả hãn đầu tiên của Đế quốc Mông Cổ. Sau khi dành
Tốc độ ánh sáng Tốc độ ánh sáng
**Tốc độ ánh sáng** trong chân không, ký hiệu là , là một hằng số vật lý cơ bản quan trọng trong nhiều lĩnh vực vật lý. Nó có giá trị chính xác bằng 299.792.458 m/s
Tự do ngôn luận Tự do ngôn luận
thumb|[[Eleanor Roosevelt và Tuyên Ngôn Quốc tế Nhân quyền (1949)— Điều 19 quy định rằng "Ai cũng có quyền tự do quan niệm và tự do phát biểu quan điểm; quyền này bao gồm quyền
Chủ nghĩa tư bản Chủ nghĩa tư bản
**Chủ nghĩa tư bản** (Chữ Hán: 主義資本; tiếng Anh: _capitalism_) là một hệ thống kinh tế dựa trên quyền sở hữu tư nhân đối với tư liệu sản xuất và hoạt động sản xuất vì
Nhiệt độ Nhiệt độ
## Tác động Nhiều quá trình vật lý liên quan đến nhiệt độ, chẳng hạn như: * Các tính chất vật lý của vật chất bao gồm pha (rắn, lỏng, khí hoặc plasma), tỷ trọng,
Ấn Độ giáo Ấn Độ giáo
phải|nhỏ|Biểu tượng của Ấn Độ giáo được thế giới biết đến nhỏ|phải|Một ngôi đền Ấn Độ giáo **Ấn Độ giáo**, **Ấn giáo** hay **Hindu giáo** (Hưng đô giáo) là một tôn giáo, hệ thống tín
Ấn Độ Ấn Độ
**Ấn Độ** (, ), tên gọi chính thức là **Cộng hòa Ấn Độ** (, ) là một quốc gia ở khu vực Nam Á. Đây là quốc gia lớn thứ 7 về diện tích và
Tứ pháp Tứ pháp
Tượng Pháp Vũ tại [[chùa Keo (Hà Nội)]] Tượng Pháp Vân, ở [[Chùa Dâu, Bắc Ninh]] **Tứ Pháp** (Chữ Hán: 四法) là các vị Phật - Bồ Tát có nguồn gốc từ các nữ thần
Sư tử Sư tử
**Sư tử** (_Panthera leo_) là một trong những loài đại miêu của họ Mèo, chi Báo. Được xếp mức sắp nguy cấp trong thang sách Đỏ IUCN từ năm 1996, các quần thể loài này
Cơ học lượng tử Cơ học lượng tử
thumb|upright=1.3|Các [[hàm sóng của electron trong một nguyên tử hydro tại các mức năng lượng khác nhau. Cơ học lượng tử không dự đoán chính xác vị trí của một hạt trong không gian, nó
Khmer Đỏ Khmer Đỏ
**Khmer Đỏ** (tiếng Campuchia: ខ្មែរក្រហម, ) là tên gọi dành cho thế lực và tổ chức chính trị cực tả cầm quyền tại Campuchia từ 1975 đến 1979 dưới sự lãnh đạo công khai của
Tađêô Lê Hữu Từ Tađêô Lê Hữu Từ
**Tađêô Lê Hữu Từ** (28 tháng 10 năm 1897 – 24 tháng 4 năm 1967) là một giám mục Công giáo người Việt Nam, với khẩu hiệu giám mục là "Tiếng kêu trong hoang địa" (_Vox
Danh sách nhân vật trong Thám tử lừng danh Conan Danh sách nhân vật trong Thám tử lừng danh Conan
Một số nhân vật chính và phụ của trong truyện Đây là danh sách các nhận vật trong bộ truyện tranh _Thám tử lừng danh Conan_ được tạo ra bởi tác giả Aoyama Gosho. Các
Cộng hòa Liên bang Xã hội chủ nghĩa Nam Tư Cộng hòa Liên bang Xã hội chủ nghĩa Nam Tư
**Cộng hòa Liên bang Xã hội chủ nghĩa Nam Tư**, gọi tắt là **CHLBXHCN Nam Tư** là nhà nước Nam Tư được thành lập sau Chiến tranh thế giới lần thứ hai và tồn tại
Ý chí tự do Ý chí tự do
liên_kết=https://vi.wikipedia.org/wiki/T%E1%BA%ADp tin:Abm2.jpg|nhỏ|260x260px|Người nhảy xuống nước, sử dụng ý chí tự do của mình **Ý chí tự do** là khả năng lựa chọn giữa các con đường hành động có thể mà không bị cản trở.
Từ kế Từ kế
**Từ kế** hay **máy đo từ** là thiết bị dùng để đo đạc _cường độ_ và có thể cả _hướng_ của từ trường trong vùng đặt _cảm biến từ trường_. _Cảm biến từ trường_ hoạt
Lịch sử Ấn Độ Lịch sử Ấn Độ
Lịch sử Ấn Độ bắt đầu với thời kỳ Văn minh lưu vực sông Ấn Độ, một nền văn minh phát triển hưng thịnh tại phần Tây Bắc tiểu lục địa Ấn Độ từ năm
Phần mềm tự do Phần mềm tự do
thumb|alt=Màn hình máy tính của hệ điều hành, màn hình hiển thị các ứng dụng phần mềm tự do khác nhau.|Ví dụ về một hệ điều hành phần mềm tự do hiện đại chạy một
Tư tưởng Hồ Chí Minh Tư tưởng Hồ Chí Minh
nhỏ|Chân dung [[Chủ tịch Hồ Chí Minh]] **Tư tưởng Hồ Chí Minh** là một hệ thống quan điểm và tư tưởng của Hồ Chí Minh trong sự nghiệp cách mạng của ông được Đảng Cộng
Đồ gốm Đồ gốm
nhỏ|[[Gốm Bát Tràng]] nhỏ|Một thợ gốm tại nơi làm việc ở [[Morena, Ấn Độ ]] nhỏ|Đồ gốm từ [[Vùng đất Székely|Székely Land, Romania, được bán ở Budapest.]] **Đồ gốm** là các sản phẩm chứa đựng
Từ trường Trái Đất Từ trường Trái Đất
thumb|Mô phỏng máy tính của từ trường Trái Đất trong thời gian phân cực bình thường giữa các lần [[đảo cực địa từ . Các biểu diễn đường sức màu xanh lam ứng với trường
Người Do Thái Người Do Thái
**Người Do Thái** ( ISO 259-3 , phát âm ) là sắc tộc tôn giáo và là dân tộc có nguồn gốc từ người Israel cổ đại, còn gọi là người Hebrew, trong lịch sử
Nam Ấn Độ Nam Ấn Độ
**Nam Ấn Độ** () là một khu vực của Ấn Độ gồm các bang Andhra Pradesh, Karnataka, Kerala, Tamil Nadu và Telangana cùng các lãnh thổ liên bang Andaman và Nicobar, Lakshadweep và Puducherry, chiếm
Quần thể di tích Cố đô Hoa Lư Quần thể di tích Cố đô Hoa Lư
Phong cảnh cố đô nhìn từ núi Mã Yên Cửa Đông vào [[đền Vua Đinh Tiên Hoàng]] **Quần thể di tích Cố đô Hoa Lư** là hệ thống các di tích về kinh đô Hoa
Chế độ độc tài Chế độ độc tài
thumb | 220x124px | right | [[Adolf Hitler - lãnh đạo chế độ độc tài toàn trị của Đức Quốc Xã 1933 - 1945]] **Chế độ độc tài** (; cách dịch khác là **chuyên chính**),
Đại Kim tự tháp Giza Đại Kim tự tháp Giza
**Đại Kim tự tháp Giza** là Kim tự tháp Ai Cập lớn nhất và là lăng mộ của Vương triều thứ Tư của pha-ra-ông Khufu. Được xây dựng vào đầu thế kỷ 26 trước Công
Tự sát Tự sát
**Tự sát** (Hán tự: 自殺, có nghĩa là "tự giết", tiếng Anh: _suicide._ Bắt nguồn từ Tiếng Latinh: _Suicidium, từ_ chữ _sui caedere_ nghĩa là "giết chính mình") hay **tự tử**, **quyên sinh**, **trẫm mình**,
Chủ nghĩa tự do cá nhân Chủ nghĩa tự do cá nhân
**Chủ nghĩa tự do cá nhân** hay **chủ nghĩa tự do ý chí** (tiếng Anh: _libertarianism_, từ tiếng Latinh: _liber_, tự do) là học thuyết triết học chính trị ủng hộ tự do như là
Chủ nghĩa tự do Chủ nghĩa tự do
**Chủ nghĩa tự do** là một hệ tư tưởng, quan điểm triết học, và truyền thống chính trị dựa trên các giá trị về tự do và bình đẳng. Chủ nghĩa tự do có nguồn
Vụ ném bom nguyên tử xuống Hiroshima và Nagasaki Vụ ném bom nguyên tử xuống Hiroshima và Nagasaki
**Vụ ném bom nguyên tử Hiroshima và Nagasaki** là sự kiện hai quả bom nguyên tử được Quân đội Hoa Kỳ, theo lệnh của Tổng thống Harry S Truman, sử dụng trong Chiến tranh thế
Kính hiển vi điện tử truyền qua Kính hiển vi điện tử truyền qua
**Kính hiển vi điện tử truyền qua** (tiếng Anh: _transmission electron microscopy_, viết tắt: TEM) là một thiết bị nghiên cứu vi cấu trúc vật rắn, sử dụng chùm điện tử có năng lượng cao
Máy rút tiền tự động Máy rút tiền tự động
nhỏ|Một máy NCR Personas 75-Series, máy ATM đa chức năng ở Hoa Kỳ nhỏ|213x213px|[[Otto., một máy ATM Phần Lan]] nhỏ|Các máy ATM trong nhà có kích thước nhỏ hơn để thuận tiện cho việc chuyển
Dân chủ tự do Dân chủ tự do
thumb|_Eduskunta_, quốc hội của [[Đại công quốc Phần Lan (lúc đó là một phần của Nga), có quyền bầu cử phổ thông vào năm 1906. Một số tiểu bang và vùng lãnh thổ có thể
Hiệu ứng từ nhiệt Hiệu ứng từ nhiệt
**Hiệu ứng từ nhiệt** là một hiện tượng nhiệt động học từ tính, là sự thay đổi nhiệt độ (bị đốt nóng hay làm lạnh) của vật liệu từ trong quá trình từ hóa hoặc